Bất chấp những nghi ngờ, phản đối, dịch vụ vận tải thông minh – sử dụng công nghệ thông tin để điều phối hoạt động vận tải, tận dụng mọi nguồn lực tham gia vào hoạt động này – đang phát triển mạnh mẽ.
Hành khách hài lòng
“Đã gần một năm nay, khi cần đi taxi, tôi đều sử dụng Uber taxi hoặc Grab taxi”, chị Nguyễn Thị Hồng Nhung, cán bộ công tác tại một cơ quan truyền thông có trụ sở ở quận 5 (TPHCM) đã trả lời như vậy khi được hỏi về việc chọn lựa taxi. Tại sao? Chị Nhung giải thích: “Về cơ bản, giá cước của Uber taxi hay Grab taxi không rẻ hơn giá cước của nhiều hãng taxi truyền thống như Mai Linh, Vinasun… Tuy nhiên, họ có nhiều chương trình khuyến mãi, giảm giá cho hành khách, đặc biệt vào những dịp cuối tuần hoặc các ngày lễ, tết”. Còn anh Ngô Quang Trung, ngụ quận 8 – một hành khách khác của Uber taxi và Grab taxi giải thích cho sự chọn lựa của mình như sau: “Một lần tôi đi từ sân bay Tân Sơn Nhất về nhà, thấy giá tiền cao hơn so với chiều đi từ nhà đến sân bay, tôi gửi mail thắc mắc đến nhà cung cấp dịch vụ. Gần một giờ sau, tôi nhận được lời giải thích là do trục trặc máy móc nên đã có sự nhầm lẫn và đơn vị xin lỗi, hoàn trả lại khoản tiền chêch lệch. Cách phục vụ này làm tôi rất hài lòng…”.
Dù mới hoạt động chưa lâu nhưng dịch vụ Grab bike (trực thuộc Grab taxi) cũng nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của nhiều bạn trẻ. Chị Mai Ngọc Ánh, sinh viên Đại học Văn hóa TPHCM, hiện ngụ tại khu chung cư Ấn Quang (quận 10), cho biết trước đây, khi đi “xe ôm” từ Bến xe miền Đông về chung cư Ấn Quang, chị thường phải trả từ 60.000 đồng – 70.000 đồng/lượt. Từ ngày sử dụng Grab bike, chị chỉ phải trả 40.000 đồng. Đưa ra mức giá cước rõ ràng: đoạn đường dưới 3km, giá cước được tính 9.000 đồng/km; từ kilômét thứ 4 trở đi được tính 3.000 đồng/km… cùng nhiều chương trình khuyến mãi là bí quyết để Grab bike có được mức giá hấp dẫn như vậy.
Thế nhưng, đi Uber taxi, Grab taxi hay Grab bike có nguy hiểm không? Liệu ở Việt Nam có thể xảy ra những vụ tài xế của các dịch vụ này cướp của, hiếp dâm… hành khách như đã từng xảy ra ở Ấn Độ và một số quốc gia khác? Anh Ngô Quang Trung cho biết: “Mỗi khi hồi đáp yêu cầu của tôi, Uber taxi hoặc Grab taxi thường gửi đầy đủ các thông tin về tài xế, số xe, đơn vị vận tải đang quản lý chiếc xe ấy. Những dữ liệu đó đã đủ để hành khách an tâm bước lên xe”. Trên thực tế, tại Việt Nam cho đến thời điểm này chưa xảy ra bất cứ vụ cướp hoặc hiếp dâm nào liên quan đến Uber taxi, Grab taxi… Chưa có thống kê chính thức về số lượng hành khách của Uber taxi, Grab taxi… nhưng với việc dịch vụ vận tải thông minh đang mở rộng sang cả hoạt động của các bác “xe ôm” đã chứng minh sức lan tỏa không nhỏ của loại hình này.
Xã hội có lợi
Từng rất băn khoăn về việc nên hay không nên mua xe ô tô cho gia đình (vì giá mua xe lớn mà chi phí sử dụng cũng cao, ước khoảng 20 triệu đồng/tháng), nay anh Trần Văn Quân, ngụ tại Căn cứ 26 Gò Vấp, TPHCM đã quyết định mua ô tô. Sau đó, anh đăng ký hoạt động ở một hợp tác xã vận tải, rồi tham gia dịch vụ Uber. Những lúc không cần dùng xe cho sinh hoạt của gia đình, anh Quân “làm” Uber taxi. Khoản thu từ việc làm thêm này giúp anh Quân bù đắp một phần chi phí sử dụng xe. Ngay cả những người có nguồn thu nhập ổn định cũng muốn đăng ký thêm các dịch vụ này. Anh Nguyễn Trung Nghĩa ở quận Phú Nhuận cho biết, hàng ngày anh đi làm theo một lộ trình cố định. Anh đã đăng ký với nhà cung cấp mạng hành trình này để khi có khách đi trùng, họ sẽ giới thiệu cho anh. Không thường xuyên có khách nhưng hàng tháng anh Nghĩa cũng kiếm thêm được vài triệu đồng.
Theo một chuyên gia vận tải, đối với xã hội, các nguồn lực được sử dụng tối đa là điều tốt, nhất là ở một thành phố luôn quá tải về mặt giao thông như TPHCM. Hiện nay, TPHCM rất thiếu chỗ cho xe taxi lưu đậu và chờ khách, dẫn đến tình trạng taxi phải chiếm cả lòng, lề đường. Do vậy, nếu tận dụng được xe ô tô gia đình phục vụ thêm cho nhu cầu đi lại của người dân sẽ giúp TPHCM bớt quá tải về giao thông. Chưa kể, nếu chủ xe và hành khách kết hợp cùng đi với nhau trên một đoạn đường như trường hợp của anh Nguyễn Trung Nghĩa, sẽ giúp xã hội tiết kiệm nhiên liệu, hạn chế khói thải gây ô nhiễm môi trường. Cách đây chưa lâu, Sở Giao thông Vận tải TPHCM đã có một tính toán cho thấy, chỉ cần mỗi phương tiện giao thông giảm xài nửa lít xăng, dầu/tháng thì TPHCM đã tiết kiệm được hàng chục ngàn lít xăng, dầu/tháng. Với những lợi ích này, vị chuyên gia nêu trên khẳng định, các dịch vụ vận tải thông minh sẽ phát triển mạnh trong thời gian tới.
Tuy nhiên, việc kinh doanh thêm như trên phải tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật. Các cá nhân muốn kinh doanh Grab taxi, Uber taxi… phải đăng ký hoạt động trong một doanh nghiệp vận tải và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ thuế theo luật định. Bản thân các nhà cung cấp dịch vụ mạng phải cương quyết từ chối những chủ xe chưa tham gia vào một đơn vị vận tải nào và các cơ quan nhà nước phải xử lý nghiêm những cá nhân, đơn vị kinh doanh vận tải không đúng luật pháp.
Nguyễn Khoa – Thi Hồng (sggp)
